حکمت متعالیه وبیان چگونگی کاربرد آن در تفسیر قرآن ملاصدرا

قرآن کریم معجزه ی پیامبر اکرم (ص)،همواره در طول تاریخ اندیشمندان ومحققان بزرگی را بر آستان حقایق خود به تعظیم وا داشته است.تلاش برای فهم حقایق راستین کلام الهی از همان بدو نزول آن تابه امروز، سبب پدید آمدن تفاسیر با ارزشی از این کلام الهی گردید.در این میان ، تفسیر صدرالمتألهین یکی از تفاسیر برجسته و ممتاز امامیه به شمار می رود . این تفسیر در بردارنده تمامی آیات وسور قرآن نیست ، امّا به لحاظ محتوا ومعنا از پرمایه ترین و ژرف ترین و به لحاظ روش،از جامع ترین تفاسیر به حساب می آید. این نوشتار که با هدف شناخت وشناسایی تفسیر واندیشه های تفسیری ملاصدرا تدوین گردیده است در دو بخش به چگونگی کاربرد حکمت متعالیه در تفسیر قرآن ملاصدرا می پردازد. بخش نخست این نوشتار به دوفصل تقسیم می شود . در فصل اول به معرفی حکمت متعالیه ، چگونگی شکل گیری آن و بیان روش حکمت متعالیه در شناخت حقایق پرداخته شده است. ملاصدرا با بهره گیری از سه منبع عقل،وحی و شهود توانست حکمت متعالیه را پی ریزی کند. وی با آگاهی از روش مکاتب پیش از خود ،طریقه هر کدام از آنها را به تنهایی برای رسیدن به مطلوب ومقصود کافی نمی داند وبرآن است تا با تلفیقی از روش مکاتب پیشین راهی نو و بدیع در رسیدن به حقیقت ارائه دهد.فصل دوم از این بخش به بیان تفسیر وروشها وگرایشهای تفسیری وهمچنین به بیان روش وگرایش ملاصدرا در تفسیر قرآن پرداخته شد. بخش دوم این نوشتار که هدف اصلی از نوشتن این پایان نامه را در بر دارد به بیان شواهد و نمونه هایی از تفسیر ملاصدرا می پردازد که ضمن آن چگونگی کاربرد اصول حکمت منعالیه درتفسیر روشن می گردد.این بخش به چند فصل تقسیم می شود. که در هر فصل ابتدا توضیح مختصری از آن مبانی واصول داده شده است وسپس به بیان شواهد ونمونه هایی در تفسیر ملاصدرا، که ایشان با بهره گیری از آن اصل به تفسیر آن آیه مبادرت ورزید ،پرداخته شده است . از جمله اصول ومسائلی که در این بخش از نوشتار در طی فصول جداگانه به آن پرداخته شد ، عبارتنداز: حرکت جوهری ونتایج آن ،بسیط الحقیقه کل الاشیاء ، مثل افلاطونی، مسأله علم باریتعالی ومراتب آن ، معاد جسمانی ، خلود کفار در عذاب ، اصالت وجود ،وحدت وجود ووحدت تشکیکی آن . کلید واژه:حکمت متعالیه، تفسیر ، روشها وگرایشهای تفسیری ،شهود، حرکت جوهری ، مُثل بسیط الحقیقه ، اصالت وجود وحدت آن